Xây dựng Đảng ta về đạo đức trong giai đoạn hiện nay thực sự là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn to lớn, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, làm cho Đảng thực sự trong sạch, vũng mạnh, xứng đáng với sự tin cậy của nhân dân, hoàn thành những trọng trách của mình trước nhân dân và dân tộc.
Hơn 80 năm đã trôi qua, con thuyền cách mạng do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo vượt qua biết bao thác ghềnh và nhiều gian truân, biết bao anh hùng đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc để giành lấy độc lập tự do cho Tổ quốc, ấm no hạnh phúc cho nhân dân, mang lại những thắng lợi vô cùng to lớn. Những chặng đường đã qua đủ để cho chúng ta luôn tự hào về Đảng của mình, riêng đối với tôi Đảng thật sự vĩ đại biết dường nào.
Đảng là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất trong ý chí và hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc cơ bản, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, yêu thương đồng chí, kỷ luật nghiêm minh. Đảng ta luôn nhìn thẳng vào sự thật, sẵn sàng thừa nhận thiếu sót hạn chế của mình, liên tục đề ra các chính sách xây dựng và chỉnh đốn Đảng vì sự phát triển bền vững và thịnh vượng. Đây là phẩm chất quý của Đảng ta mà không phải Đảng nào cũng có thể làm được. Chủ trương, đường lối, chính sách đúng đắn mà Đảng và Nhà nước ta đã đề ra có thể coi là bước ngoặt trong tiến trình phát triển của Việt Nam, đã làm thay đổi một cách toàn diện diện mạo của Việt Nam. Tình yêu Tổ quốc luôn gắn với khát vọng đất nước tiến lên. Một chiến thắng trên sân cỏ, trên sàn đấu thể thao quốc tế hay khu vực cũng làm nức lòng bao trái tim người Việt.
Trong phương hướng, nhiệm vụ đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, xây dựng văn hóa Đảng, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng đạo đức, tổ chức và cán bộ. Trong đó, xây dựng Đảng về đạo đức là nền tảng và là cái gốc cho Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng.
1. Đạo đức và vai trò của đạo đức trong đời sống xã hội
Đạo đức được hiểu theo nghĩa là một hình thái của ý thức xã hội, bao gồm những nguyên tắc, chuẩn mực, định hướng giá trị được xã hội thừa nhận, có tác dụng chi phối, điều chỉnh hành vi của con người và toàn xã hội. Đối với mỗi cá nhân, hành vi đạo đức mang tính tự giác, chủ yếu xuất phát từ nhu cầu bên trong, đồng thời chịu tác động của dư luận xã hội, sự kiểm tra của những người xung quanh.
- Đạo đức là một phạm trù lịch sử, kết quả của quá trình phát triển của xã hội loài người; thuộc kiến trúc thượng tầng và chịu sự quy định bởi cơ sở hạ tầng. Trong xã hội có giai cấp, đạo đức mang tính giai cấp và chuẩn mực đạo đức của giai cấp thống trị chiếm vị trí chi phối đạo đức xã hội. Tuy nhiên, nhiều chuẩn mực, giá trị đạo đức, như nhân đạo, dũng cảm, vị tha.., có ý nghĩa toàn nhân loại và tồn tại trong các xã hội khác nhau.
- Do hành vi đạo đức bắt nguồn từ ý thức đạo đức nên đạo đức thường tỷ lệ thuận với trình độ học vấn, trình độ nhận thức của mỗi cá nhân. Nhưng không phải cứ có trình độ học vấn cao là có trình độ văn hóa, đạo đức cao và ngược lại, bởi sự khác biệt và có khoảng cách giữa ý thức đạo đức và hành vi đạo đức, giữa nhận thức và hành động của mỗi người. Về cơ bản, trong mỗi con người, ý thức đạo đức và hành vi đạo đức thống nhất với nhau.
- Đạo đức với những chuẩn mực giá trị có tác dụng chi phối đời sống tinh thần của xã hội. Đạo đức là một bộ phận quan trọng của nền tảng tinh thần của xã hội.
- Đạo đức góp phần giữ vững ổn định chính trị, xã hội, qua đó thúc đẩy sự phát triển của kinh tế - xã hội, xây dựng xã hội "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".
- Trong xã hội, sự suy thoái của đạo đức, sự “lệch chuẩn”, “loạn chuẩn” trong mỗi con người và toàn xã hội là một trong những nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng chính trị, kinh tế, xã hội...
2. Xây dựng Đảng về đạo đức theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Một là, nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức.
- Đối với mỗi người, lời nói phải đi đôi với việc làm. Nói đi đôi với làm thể hiện bản chất và nhân cách của con người. Nói đi đôi với làm trước hết là sự nêu gương tốt. Sự làm gương của thế hệ đi trước với thế hệ đi sau, cha mẹ làm gương cho các con, anh chị làm gương cho em, ông bà làm gương cho con cháu, lãnh đạo làm gương cho cán bộ, nhân viên... là phương thức giáo dục đạo đức phổ biến và hiệu quả nhất.
- Đảng viên phải làm gương trước quần chúng. Người nói: "Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ hết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”.
Hai là xây đi đôi với chống.
- Trong xây dựng nền tảng đạo đức, tinh thần của xã hội mới, ngoài việc bồi dưỡng những phẩm chất tốt đẹp, nhất thiết phải chống những biểu hiện phi đạo đức, sai trái với những yêu cầu của đạo đức chung của xã hội.
- Xây dựng đạo đức mới trước hết phải được tiến hành bằng giáo dục, từ gia đình đến nhà trường, trong tập thể và toàn xã hội. Những phẩm chất chung nhất phải được cụ thể hóa sát hợp với các tầng lớp, đối tượng. Hồ Chí Minh đã cụ thể hóa các phẩm chất đạo đức cơ bản đối với từng giai cấp, tầng lớp, lứa tuổi và nhóm xã hội. Trong giáo dục, vấn đề quan trọng là phải khơi dậy ý thức đạo đức lành mạnh của mọi người, để mọi người nhận thức được và tự giác thực hiện.
- Trong đấu tranh chống lại cái tiêu cực, lạc hậu trước hết phải chống chủ nghĩa cá nhân, phải phát hiện sớm, phải chú ý phòng ngừa, ngăn chặn.
- Để xây và chống cần phát huy vai trò của dư luận xã hội, tạo ra phong trào quần chúng rộng rãi, biểu dương cái tốt, phê phán cái xấu. Người đã phát động cuộc thi đua “ba xây, ba chống”, viết sách “người tốt, việc tốt”, để tuyên truyền, giáo dục về đạo đức, lối sống
Ba là, phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
- Hồ Chí Minh khẳng định, đạo đức cách mạng phải qua đấu tranh, rèn luyện bền bỉ mới thành. Người viết: "Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”3.
- Phải rèn luyện, tu dưỡng đạo đức suốt đời. Người dạy: “Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân"4.
- Tự rèn luyện có vai trò rất quan trọng. Người khẳng định, đã là người thì ai cũng có chỗ hay, chỗ dở, chỗ xấu, chỗ tốt, ai cũng có thiện, có ác ở trong mình. Vấn đề là dám nhìn thẳng vào con người mình, không tự lừa dối, huyễn hoặc; thấy rõ cái hay, cái tốt, cái thiện để phát huy và thấy rõ cái dở, cái xấu, cái ác để khắc phục. Tu dưỡng đạo đức phải được thực hiện trong mọi hoạt động thực tiễn, trong đời tư cũng như trong sinh hoạt cộng đồng, trong mọi mối quan hệ của mình.
Xây dựng Đảng về đạo đức trước hết một tổ chức đảng và mọi cán bộ, đảng viên, từ trung ương đến cơ sở phải quán triệt và thực hiện tốt các nguyên tắc này.
Xây dựng Đảng về đạo đức trong giai đoạn hiện nay
Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là sản phẩm của sự kết hợp giữa tư tưởng truyền thống quý báu của dân tộc với tinh hoa văn hóa của nhân loại, đặc biệt là với chủ nghĩa Mác - Lênin, hệ tư tưởng tiên tiến nhất của thời đại. Tư tưởng đạo đức và hành vi đạo đức Hồ Chí Minh là tấm gương đạo đức trong sáng, mẫu mực, hoàn thiện nhất của một người Việt Nam. Học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh chính là thực hiện các chuẩn mực đạo đức truyền thống quý báu của dân tộc, đạo đức cộng sản và những chuẩn mực đạo đức nhân đạo, nhân văn tiên tiến nhất của thời đại.
Kiên quyết đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chủ nghĩa cá nhân, lối sống cơ hội, thực dụng, bè phái, lợi ích nhóm, nói không đi đôi với làm.
Xây dựng và thực hiện tốt các quy định để phát huy vai trò gương mẫu trong rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, phong cách, tác phong, lề lối công tác của cán bộ, đảng viên.
Xây dựng Đảng về đạo đức thể hiện trong mối quan hệ chặt chẽ với xây dựng Đảng vể chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Trong phương hướng, nhiệm vụ đẩy mạnh hơn nữa công tác xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, xây dựng văn hóa Đảng, Đại hội đại biểu toàn quốc lân thứ XIII của Đảng ta đã xác định: “ Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”.
Trong đó, xây dựng Đảng về đạo đức là “nền tảng”, là “cái gốc” cho Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Xây dựng Đảng về đạo đức luôn được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra ngay từ khi chuẩn bị thành lập Đảng, cũng như trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Người dạy: “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”. Trước lúc đi xa, trong Di chúc, Người căn dặn: “Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là nguowid đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.
Đất nước ta đang đứng trước thời cơ lớn và thách thức lớn của sự phát triển. Để lãnh đạo đất nước trong điều kiện mới, Đảng phải tiếp tục tự đổi mới, tự chỉnh đốn, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, nắm bắt thời cơ, chấp nhận và vượt qua thách thức, nguy cơ, nâng cao tầm trí tuệ. Mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi tổ chức đảng, cấp ủy đảng phải quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, chung tay xây dựng Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh, "là đạo đức, là văn minh".
-------------------------
Xây dựng Đảng về Đạo đức, NXB Chính trị Quốc Gia Sự thật.
Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, NXB CTQG.
Hồ Chí Minh toàn tập, NXB CTQG.
